“Spomenik prirode Mišarica” – 9 godina čekanja

Na Međunarodni dan biodiverziteta članovi Centra za životnu sredinu su posjetili pećinu Mišarica kod Banjaluke i ukazali na nedovoljnu zaštitu i očuvanje pećinskih ekosistema, koji su centri raznolikosti krša, a nažalost pod velikom prijetnjom uništenja.

Ovogodišnji Dan biodiverziteta posvećujemo pećinskim ekosistemima, neopravdano zanemarenim centrima raznolikosti prirode Bosne i Hercegovine. Jedan izuzetan primjer je pećina Mišarica, prirodni dragulj koji se nalazi u podnožju Džombića stijene, pored sela Bijeli potok, desetak kilometara istočno od Banjaluke. U ljetnom periodu se u Mišarici  formiraju impozantne porodiljske kolonije slijepih miševa koju čine dvije vrste: veliki mišouhi i šrajberov slijepi miš. Kolonija spada u veće na Balkanu.

„Iz godine u godinu broj jedinki u koloniji se drastično smanjuje, a glavni razlog tome je konstantno uznemiravanje slijepih miševa ljudskim aktivnostima kao što su paljenje vatre u unutrašnjosti pećine i uništavanje pećinskog nakita i to pogotovo u periodima godine kada su slijepi miševi najosjetljiviji. Pećina je ranjiva jer je lokalnim putevima dosta pristupačna, te je stoga veoma važno doći do adekvatne strategije zaštite da bi se ekološki incidenti izbjegli ili sveli na najmanju moguću mjeru”, istakao je Jasmin Pašić iz Centra za životnu sredinu.

Za razliku od površinskih staništa koja su vrlo promjenjiva, pećinska staništa su relativno konstantna po uslovima koji tamo vladaju. Populacije životinja koje žive u pećinama su vrlo male u odnosu na životinjski svijet na površini, a veliki broj organizama je na listama ugroženih vrsta i veoma su osjetljive na bilo kakve promjene u staništu. Pored toga, vrste koje žive u našim pećinskim ekosistemima su nerijetko endemske i/ili reliktne.

„Sama činjenica da u pećini postoji tako velika porodiljska kolonija slijepih miševa dovoljan je argument da se pećina Mišarica zakonski zaštiti i da se spasi već prilično oštećen ekosistem. Proces zaštite je iniciran još 2007. godine, kada je izrađen elaborat o zaštiti koji je predan nadležnim institucijama na dalju proceduru proglašenja Mišarice spomenikom prirode. Do danas je nepoznato šta je razlog stopiranja tog procesa, te ćemo tražiti od nadležnih institucija da proces nastave i ovu pećinu hitno zaštite”, dodao je Pašić.

Preko 50% površine BiH pokriveno je kršom. Ovo je velika teritorija sa specifičnim morfološkim i hidrološkim uslovima, kao i velikim bogatstvom podzemnog biodiverziteta, koje je još uglavnom neproučeno, potcijenjeno i nezaštićeno u Bosni i Hercegovini.

Međunarodni dan biodiverziteta, 22. maj, proglasile su Ujedinjene nacije da bi se široj javnosti ukazalo na značaj zaustavljanja izumiranja velikog broja biljnih i životinjskih vrsta, kao i ugroženost različitih ekosistema na Zemlji.